უკრაინამ მოლაპარაკებების დროს აშშ-ის სამშვიდობო გეგმის ზოგიერთი საკამათო პუნქტისთვის გვერდის ავლა მოახერხა, თუმცა კვლავ რჩება ხუთი ძირითადი სადავო საკითხი, რომლებზეც უკრაინა და რუსეთი შეთანხმებას ვერ აღწევენ. როგორც The Wall Street Journal-ი წერს, ეს არის ტერიტორიის, ნატოში გაწევრიანების, ჯარების რაოდენობის, ზაპოროჟიეს ატომური ელექტროსადგურის სტატუსისა და რუსული ენის საკითხები.

1. ტერიტორიები

რუსეთი უკრაინისგან ითხოვს, რომ დონეცკის ოლქიდან ჯარები გაიყვანოს. კიევი აცხადებს, რომ მას არც მორალური და არც იურიდიული უფლება არ აქვს, დათმოს ეს მიწები, თუმცა შეერთებული შტატები ზეწოლას ახდენს უკრაინაზე, რომ შეასრულოს რუსეთის მოთხოვნები, რათა ომი რაც შეიძლება სწრაფად დასრულდეს.

ტერიტორიების მტკივნეულ თემაზე მოსკოვის ყურადღების კონცენტრირება მიზნად ისახავს „მტრის დამარცხებას“, სხვა კონკრეტულ საკითხებთან დაკავშირებით საკუთარი პოზიციის გამჟღავნების გარეშე, განაცხადა აშშ-ის ეროვნული უსაფრთხოების საბჭოს ყოფილმა წევრმა ერიკ სიარამელამ.

გარდა ამისა, თუ ზელენსკი დათანხმდება დათმობებს, რომლებიც უკრაინის კონსტიტუციას ეწინააღმდეგება, ის შესაძლოა, სახელმწიფო ღალატის ბრალდებებით დაწყებული სოციალური არეულობებით დამთავრებული შედეგების წინაშე აღმოჩნდეს, განაცხადა უკრაინელმა პოლიტოლოგმა ალექსეი ხარანმა.

„თუ ვინმე ამას ხელს მოაწერს, ან რაიმე დამამცირებელ დათმობაზე წავა, ეს უკრაინაში პროტესტს გამოიწვევს. ეს უკრაინას დესტაბილიზაციას მოახდენს. ეს უკრაინაში შეტაკებებს გამოიწვევს. პუტინი ამით ისარგებლებს“, - აღნიშნა მან.

2. ნატო

ის, რასაც პუტინი კონფლიქტის „ძირითად მიზეზებს“ უწოდებს, ომის დროს არ შეცვლილა: უკრაინის დასავლური ორიენტაცია და ნატოს გაფართოება.

მიუხედავად იმისა, რომ კიევმა აღიარა, რომ აშშ არ განიხილავს უკრაინის სამხედრო ალიანსში გაწევრიანების საკითხს, ზელენსკიმ უარყო მოთხოვნები, რომ ქვეყანამ უარი თქვას უსაფრთხოების ბლოკში გაწევრიანების სავალდებულო მისწრაფებებზე.

ამ და სხვა საკითხებთან დაკავშირებით კონსტიტუციაში ცვლილებების შესატანად უკრაინის პარლამენტს ორი მესამედის უმრავლესობა სჭირდება.

3. შეიარაღებული ძალების რაოდენობა

აშშ-ის თავდაპირველი წინადადება ასევე ითვალისწინებდა უკრაინის შეიარაღებული ძალების რაოდენობის 600 000-მდე შეზღუდვას. ეს მაჩვენებელი 800 000-მდე შეიცვალა, რათა ასახულიყო უკრაინის არმიის ამჟამინდელი რაოდენობა.

ვალერი ჩალიმ, რომელიც ადრე უკრაინის ელჩი იყო შეერთებულ შტატებში, განაცხადა, რომ კიევში ჯარისკაცების რაოდენობის საკითხი არა იმდენად სამხედრო სპეციფიკას ეხება, რამდენადაც უკრაინის მიერ გადაწყვეტილების მიღების შეზღუდვებს.

„ჩვენ უნდა გვესმოდეს... როგორ გავუწიოთ წინააღმდეგობა ჩვენი სუვერენიტეტის შეზღუდვის მცდელობებს. ჩვენ თვითონ განვსაზღვრავთ, რამდენი ჯარისკაცი გვჭირდება და რა მოდელს გამოვიყენებთ“, - აღნიშნა მან.

4. კულტურა

დებატების კიდევ ერთი აქტუალური საკითხია რუსეთის სურვილი, ომის შემდეგ უკრაინაში რუსულენოვანი მედიისა და განათლების აღდგენა.

კიევმა რუსულ მედიას შეზღუდვები დაუწესა, რაც, მისი თქმით, მცდელობაა, შეაჩეროს დეზინფორმაცია იმ მედიასაშუალებების მხრიდან, რომლებმაც 2022 წელს სრულმასშტაბიანი შეჭრის დაწყებიდან არაერთხელ დააყენეს ეჭვქვეშ უკრაინის სუვერენიტეტი და პროპაგანდა გაუწიეს უკრაინელების წინააღმდეგ ძალადობას.

„პირველ რიგში, მათ სურთ, უკრაინას ყველაფერი წაართვან, რაც შეუძლიათ. მეორეც, მათ სურთ ქვეყნის დესტაბილიზაცია. მესამე, მათ სურთ რუსული გავლენის ინსტრუმენტების აღდგენა. მეოთხე, ეს უბრალოდ რუსული პროპაგანდაა“, - განაცხადა ხარანმა და რუსეთის სახელმწიფო მედია გავლენის ერთ-ერთ მთავარ ინსტრუმენტად დაასახელა.

5. ზაპოროჟიეს ატომური ელექტროსადგური

მოლაპარაკებებში კიდევ ერთი დაბრკოლებაა საკითხი, თუ ვინ აკონტროლებს ზაპოროჟიეს ატომურ ელექტროსადგურს. კიევი აშშ-ის წინადადებას ევროპის უდიდეს ატომურ ელექტროსადგურზე კონტროლის გაყოფის შესახებ უსამართლოდ მიიჩნევს.

ზელენსკიმ განაცხადა, რომ გეგმაში არ იყო გათვალისწინებული სადგურის დემილიტარიზაციის, მისი შეკეთების დაფინანსების, წყლითა და ელექტროენერგიით უზრუნველყოფის და რუსეთის მიერ ობიექტის ოკუპაციის შემდეგ ადგილზე მომუშავე პერსონალისთვის საცხოვრებელი პირობების შექმნის დეტალები.